Alleen, eenzaam, individualisme, aandacht
We leven in de tijd van het individualisme. Misschien niet bewust, maar toch
zeker zichtbaar, zijn we meer op onszelf en op onze zeer nabije omgeving gericht. Het verbaast ons steeds minder dat we onze buren nauwelijks meer kennen. We
zijn niet meer gewoon om mensen die we tegenkomen te begroeten, als teken dat we
op een of andere manier bij hen horen. O, ja er zijn land en streekverschillen,
zoals ik op mijn reis naar Santiago heb mogen meemaken. Afstandelijkheid komt
echter toch steeds meer voor en geeft een minder prettig gevoel. In de trein, maar ook ergens thuis is het niet ongewoon, dat mensen ofwel de tv hebben
aanstaan of bezig zijn met hun tablet of mobiele telefoon om "droge contacten"
met anderen te leggen. Het lijkt zo dat er veel communicatie is, maar van de
andere kant kan dit nauwelijks opwegen tegen echt contact. Echte contacten,
daar steek je energie in en er is behalve het steriele woord ook nog iets
anders: een stem, een emotie etc. Een brief of een telefoontje zijn net iets
anders als een e-mail. Persoonlijk contact veel meer als voornoemde "contacten" samen.
Alleen zijn, zeker zo nu dan is goed en heilzaam voor de mens. Je hebt het nodig
om eens tot jezelf te komen. Alleen zijn is echter alleen plezierig als je weet
dat het tijdelijk is en je gedragen weet door je sociale omgeving of een netwerk
van mensen die om je geven. Je bent dan alleen, maar toch ook weer niet. Je
omgeving maakt dat dat gevoel je eerder verwarmt dan kwaad doet.
Anders wordt het, als je niet kunt terugvallen op een sociaal netwerk, dat je het
gevoel hebt dat je omgeving is weggevallen. Je bent dan kwetsbaar en er komt een
glijdende overgang naar eenzaamheid. Veel ouderen hebben hier mee te maken. Ik
ben daar achter gekomen door het werk met ouderen. Ouderenbonden proberen hier wat
aan te doen, maar het kan noodzakelijk niet meer zijn dan een druppel op de
gloeiende plaat. Natuurlijk kunnen de ouderen daar wat aan doen. Ze moeten hun
sociale contacten op orde houden: ze zijn van levensbelang om op een plezierige
wijze oud te worden. Dan Buettner geeft in zijn verhaal van de "Blue zones" aan
dat sociale contacten niet alleen leiden tot een plezieriger oud worden, het
draagt ook bij tot ouder worden. Ook moeten ouderen een beetje meegaan met hun
tijd. Velen hebben de computer uitgebannen en missen zo de modernere
mogelijkheden om contacten te leggen.
Als maatschappij en medemens kunnen we ook wat doen en dat is om aan deze kwetsbare groep AANDACHT te geven. Ik las daarover een mooi gedicht van pastor Marinus van den Berg:
Aandacht
Aandacht is een
variatie van liefde
Ze is een geschenk dat je ontvangt
en geven kunt
Ze is niet alleen
op zichzelf gericht
Ze ziet ook een ander
Ze verspreidt licht
Ze heeft fantasie
en is verrassend
Ze haalt mensen
uit de schaduw
Ze is attent
en creatief
Ze denkt aan wie gemist wordt.
Ze kan stil zijn
Maar ook een stem geven
aan wat vergeten wordt
Aandacht is voedsel
voor de ziel
Onmisbaar als de liefde
Laat het als medemens niet bij woorden blijven!!
Zoals bekend, heeft religie als fenomeen mijn bijzondere aandacht. Ik las in een Amerikaans tijdschrift: The Journal of affective disorders, dat patiënten die in God geloven, na behandeling minder depressieve symptomen en een verbeterd psychisch welbevinden hebben, vergeleken met mensen die niet geloven. Het onderzoek vond plaats onder mensen met aandoeningen als depressiviteit en angststoornissen. Geloof of religie sec heeft er waarschijnlijk niets mee te maken. Wel vertrouwen in de behandeling. Wellicht zijn geloof en vertrouwen beiden een cognitieve eigenschap die in dezelfde richting werkt.
Anno 2013 gaat het overheidsbeleid steeds
meer gericht worden op "zorg dicht bij huis". De vraag is hoe we dat precies
willen organiseren? Uiteraard zal de huisarts een belangrijke spil zijn. Hij
kent zijn patiënten het best. Een probleem gaat ontstaan als er bij de oudere
een multimorbiditeit ontstaat, waardoor hij meerdere zorgprofessionals nodig
heeft. Bv. thuiszorg, huisarts, logopedist, fysiotherapeut etc. Wanneer de
oudere dan geen sterke mantelzorger heeft, zal een verpleegkundige deze taak op
zich moeten nemen. Hiervoor zal in de huispraktijk of elders geld moeten worden
vrijgemaakt
Medische regievoering vanuit huis naar evt. verschillende specialisten in het
ziekenhuis zal eveneens begeleid moeten worden. Behandelingen moeten op elkaar
worden afgestemd .Ook de medicatie moet zo zijn dat de ene pil de andere niet
tegenwerkt, zoals nogal eens het geval is bij verschillende ziekten waaraan een
patiënt lijdt. Er komt een moment waarbij functionaliteit belangrijker wordt dan
het bestrijden van een ziekte!!
Op dit moment zijn er vele initiatieven, veelal gestimuleerd door de zorgverzekeraar, waarbij via specialisten ouderengeneeskunde of andere professionals aan deze materie aandacht wordt besteed. Dat is volgens mij een heel goede ontwikkeling, maar men moet wel een vinger aan de pols blijven houden. Het systeem "zorg dicht bij huis" zal dan ongetwijfeld ook nog eens een grote kostenbesparing opleveren.
Van het begrip "lean" had ik nog niet eerder
gehoord; maar omdat ik zelf wel van efficiënt werken houd ben ik er maar
eens ingedoken n.a.v. een artikel over de intrede van "lean" in de zorg. Lean staat voor een filosofie om bedrijfsprocessen blijvend te verbeteren. Lean
als woord kan verwijzen naar dun, mager: ontdaan van alle overbodige franje, maar
in het Engels kan het ook verwijzen naar: ondersteuning. Ik heb nog niet
gevonden wat en hoe, maar het zou allebei kunnen. Het
doel is meer kwaliteit te bieden tegen minder kosten en binnen een snellere
doorlooptijd. Middel daartoe is het verwijderen van alle overtollige handelingen
in het werkproces. Het werd al in de jaren vijftig in de fabrieken van Toyota
ontwikkeld.
Het begrip waarde verwijst naar het rotsvaste principe dat alle processen in
lean waardetoevoegend moeten zijn.
Binnen lean verwijst de term 5S naar de volgordelijke systematiek die helpt om
een werkproces permanent te perfectioneren. De S staat telkens voor een term die
houvast (ondersteuning?) biedt: sorte=sorteren; stabilise=schikken; shine=schoonmaken; standardise=standaardiseren; sustain=standhouden.
Het begrip Kaizen verwijst naar het continu verbeteren. Het verbeterproces is
nooit klaar. Het proces wordt aangegeven als een
cirkel: Plannen-doen-checken-bijsturen. Kaizen events zijn workshops waarbij op
gestructureerde wijze, verbeteringen worden gerealiseerd, verbeteringen die
aangedragen worden door de medewerkers op de werkvloer.
Lean gaat uit van een lerende organisatie. Niet alleen het resultaat is
van belang, maar ook het leren zelf, door het opdoen van ervaringen. Fouten zijn
leermomenten, zij worden niemand aangerekend, maar zijn een vertrekpunt naar
verbetering.
Als ik alles zo doorlees, bekruipt me het gevoel, dat we met een heleboel ingewikkelde woorden willen zeggen, dat we een beleid zo goed mogelijk gestalte willen geven .Vroeger hadden we werkbesprekingen en deden we mijns inziens hetzelfde, mogelijk iets minder gestructureerd. Waarschijnlijk kost nu het proces zelf erg veel tijd en ik vraag me af wie dat in onze kapitalistische maatschappij betaalt? Op zich is er natuurlijk niets mis met het feit dat we op ingewikkelde wijze iets goeds organiseren, dat we met ons GBV (gezond boerenverstand) ook aankunnen. Ik ben benieuwd hoe "lean" in het zorgproces zich gaat ontwikkelen.
Het woord fout kan een hele nare impact hebben. Een fout hebben of maken is soms nog te herstellen, maar fout zijn is een heel ander verhaal.
Ik las het boek van Leoni Jansen (zangeres
en regisseur): Geheim: Het oorlogsverhaal van mijn vader. Haar vader had de
foute keuze gemaakt (NSB) voor en tijdens de oorlog, met alle narigheid van dien.
Al eens eerder had ik een relaas gehoord van een jongen wiens vader in de oorlog
met de Duitsers had meegewerkt. Zijn hele leven was erdoor vergiftigd, alsof hij
zelf de keuze had gemaakt. Ik kan me heel goed voordstellen dat de mensen na WO
2 boos waren op hun bezetters. Mijn vader heeft daar ook blijk van gegeven en
kon er moeilijk mee overweg. Duitsers waren slecht en niet te vertrouwen en als
je op vakantie ging naar Italië reisde je zeker niet door Duitsland maar maakte
je liever een grote omweg door Frankrijk.
Terug naar het verhaal van Leoni. Haar familie hield uit schaamte veel verborgen
en zijzelf heeft met stukjes en beetjes de legpuzzel in elkaar gelegd, zonder
evenwel alle details boven water te krijgen. Op weg naar Santiago heeft ze op de
Camino haar vader vergeven, maar helemaal goed is het toch niet gekomen,al was
het al tien jaar na zijn overlijden. Ik denk dat ook zijn houding naar zijn in
zijn ogen vrijgevochten dochter daar een rol in heeft gespeeld.
Nee, fout zijn heeft een nare smaak en degenen die dat vinden kunnen maar
moeilijk van hun idee afstand nemen. Daarom moet je met deze term naar je
medemens voorzichtig zijn.
Een ander verhaal van fout, las ik in het boek van Nicky Westerhof: Dansen op een zijden draad. Dit boek gaat over een heel andere vorm van fout zijn nl. een foute aanleg (gen) hebben. Zij vertelt hoe zij, geboren in een familie waar alle moeders aan borstkanker stierven voor hun vijftigste verjaardag, besloot om op haar 22-ste haar borsten te laten verwijderen, wegens de grote kans dat ook zij op vroege leeftijd borstkanker zou krijgen. Een indrukwekkend verhaal, waarbij ik me afvroeg: Wordt een mens gelukkiger door zijn waarschijnlijke lot te kennen? Of geldt nog steeds mijn idee: de onbekendheid van het lot is de charme van het leven. Ik weet het even niet meer zo zeker.
Ik las een beetje raar boek over dementie. Eigenlijk het gebruik maken van dementie. Nu is dementie een vreselijk probleem en mag je er zeker geen grappen over maken, maar de schrijver Dimitri Verhulst (een jonge Belg), tekent op "nette" wijze het proces in zijn boek: De laatkomer .Een beetje het omgekeerde proces. Een 74 jarige besluit voortaan dement te zijn. Hij heeft genoeg van al het getuttel en gedoe van zijn omgeving en van zijn partner. Hij leest zich goed van tevoren in om niet uit de toon te vallen en moet zelfs examen doen om toegelaten te worden tot het verzorgingshuis. Dit examen maakt hij in zijn poging om niet op te vallen bijna te goed. Daarna geniet hij van alle positieve aandacht die hij krijgt, die in het verleden altijd zo negatief was. Omdat 's nachts bedpoepen een belangrijke voorwaarde was voor zijn dement zijn, voerde hij deze act dagelijks uit en vierde een feestje toen het na een half jaar spontaan ging. Vermakelijk is het verhaal van de bushalte voor het tehuis. Aangezien dementen vaak weglopen had men bedacht een bushalte voor de deur te plaatsen. Wanneer er dan iemand zat te wachten( uiteraard was er geen lijndienst), vroeg men hem naar binnen voor een kop koffie en vaak was men dan vergeten dat men zat te wachten voor vertrek. Zo nu en dan echt grappig met een knipoog naar de dementen, van wie ik me soms ook wel eens afvraag of ze nu werkelijk niets manipuleren...........................