We lezen de laatste tijd veel over medicijnen. Vaak gaat het over veel te dure medicatie of medicatie die (nog) niet te krijgen is. Meerstal staat hierbij de geneesmiddelenindustrie in het verdomhoekje. Onder het mom van ontwikkelingskosten wordt de prijs vaak hoog opgevoerd hoor je zeggen. Wanneer het maken van een middel niet interessant is (weinig geld oplevert), wordt het minder of niet geproduceerd. Winst kan je natuurlijk minder maken in ontwikkelingslanden als in het rijkere deel van de wereld. Als daarentegen wel winst en/of vooruitgang wordt gezien, dan is men er als de kippen bij om het in de markt te zetten. Trials worden gefinancierd en bij nauwelijks positieve uitslagen soms gepubliceerd in tijdschriften, die een minder goede screening hebben om deze verbanden bloot te leggen. Vaak worden deze acties ondersteund door reclame en patientenverenigingen die het snel op de markt willen hebben. Deze goede hele procedure is wettelijk in allerlei regels vastgelegd. Men zal dus moeten wachten tot deze is doorlopen. Daartegenover staan de oudere goedkope middelen, die nu in gebruik zijn. Deze middelen hebben lang niet in het verleden de hele zorgvuldige procedure doorlopen en in de loop van de jaren zijn er vaak schadelijke bijwerkingen gebleken.
Aan de ene kant is het jammer dat de procedures zo lang tijd nodig hebben en moet men in bijzondere gevallen iets bedenken om medicijnen sneller toe te laten zonder de zorgvuldigheid uit het oog te verliezen. De farmacie moet zich eerlijk aan de regels houden en niet sjoemelen in 2de hands tijdschriften. En wat de "oude medicatie" betreft deze niet weggooien als nog niet bewezen is dat de nieuwe beter is. Ik wens farmaceuten/ziektekostenverzekeraars en bestuurders wijsheid toe.
Ik heb al verschillende malen over dit onderwerp geschreven, en het blijft me boeien. Wekelijks krijg ik folders door de brievenbus over cursussen over communicatie. Niet alleen medisch gezien, maar ook bv. in het kader van mijn vrijwilligerswerk voor de gemeente. Ik heb al veel van die cursussen gevolgd en inhoudelijk wordt je goed op weg geholpen. Na zo'n cursus weet je wel hoe er verstandig gecommuniceerd moet worden. Toch heb ik zelf het gevoel dat de ondertoon is dat we nog lang niet tevreden moeten zijn. De verhalen worden met schrijnende gevallen gelardeerd van situaties die verkeerd uitgepakt zijn. Het valt me op dat het vaak niet te maken heeft met inhoudelijke communicatie, maar met non of miscommunicatie op het menselijk vlak. Privacywetgeveing en andere regeltjes maken het vaak nog moeilijker. Niet het onbegrip over communicatie maar de menselijke factor is waar het meestal mis gaat. Men communiceert niet, te laat, op het verkeerde moment. Houdt zich al of niet terecht aan regels, die je uiteraard moet evalueren als ze een goede communicatie in de weg staan. Wanneer men bang is voor bepaalde gevolgen en sociale media te makkelijk toegankelijk zijn kiest men graag voor vaagheden en draait men heen om zaken waar het werkelijk over gaat. Ik ben een boek aan hert lezen over mogelijk kunstmatige intelligentie. Als die er ooit komt, wordt het een geduchte tegenstander van eenieder die niet goed zijn best doet op het communicatievlak.
Zelf maakte ik mee, dat ik geen noodzakelijke informatie kreeg van ggz (privacy!), alhoewel ik die als verantwoordelijk mantelzorger wel nodig heb. Het kan ook voorkomen dat als je in 2 geneeskundige circuits behandeld wordt, je op twee achtereenvolgende dagen bloed geprikt krijgt met dezelfde aanvraag, naar hetzelfde lab van dezelfde persoon. Ggz en regulier communiceren slecht en niemand heeft wat in de gaten als je er niet allert op bent. Helaas heeft dit niet alleen te maken met communicatie maar ook met verschillende geldstromen (beide afdelingen gezondheidszorg kunnen apart geld innen van de patient en doen dat ook). Zo gaat het ook vaak met allerlei onderzoek na verwijzing naar een ander ziekenhuis. Vaker maakte ik mee dat na 2 dagen al het onderzoek dat net elders was gedaan weer over moest. Na een opmerking daarover was vaak binnen 10 min via de digitale snelweg de informatie aanwezig. Dit is niet alleen miscommunicatie maar ook geldwegsmijterij. Wanneer je de ziektekosten verzekering over deze misstanden belt, kom je van de kouwe kermis thuis. Ze zeggen op de hoogte te zijn en er alles aan te doen om deze zaken tegen te gaan. Daarna hoor je niets meer.
Nee ik houd van helderheid en duidelijkheid. Beter een telefoontje of bezoek als eindeloos mailverkeer. En als er problemen zijn, goed luisteren en ze proberen op te lossen, een zaak waar de klachtenfunctionarissen in ziekenhuizen goed mee bezig lijken te zijn.
En dan nog dit: "het belangrijkste in de communicatie is: Horen wat niet gezegd wordt".
En.. Het leven heeft voor mij dag aan dag
heel duidelijk laten blijken
De mooiste dingen die je ziet
die zie je zonder te kijken
ze blijven bij je bovendien
je hebt ze met je hart gezien.
En.. Vriendelijkheid is de taal die de doven kunnen horen en de blinden kunnen zien.
Wetenschappelijk onderzoek kost heel veel geld. Het is dan ook
niet verwonderlijk dat de geldschieter bepaalde zekerheden wil hebben omtrent
het nut van een bepaald onderzoek (ZonMw). Vragen als: Is het onderzoek nuttig?
Kosten/baten? Innovatief? komen daarbij zeker aan de orde. Er is een bepaalde
jurering, die deze vragen probeert te beantwoorden. Wetenschappers zijn vaak
bevlogen mensen met soms oogkleppen op en gaan helemaal op in hun onderzoek.
Beoordelaars, zijn wel slim, maar vaak niet op de hoogte van de materie van het
vaak zeer gespecialiseerd onderzoek. Het zal voor de jury vaak heel moeilijk
zijn om een goede beslissing te nemen, want ook hier geldt dat het geld maar
eenmaal kan worden uitgegeven. Er zijn geruchten dat soms toch ook weer belangen
een rol spelen en er belangenverstrengeling op de loer ligt. Men leest dat
voornoemd probleem de oorzaak is van veel onnodig of zelfs zinloos onderzoek. Een mismatch dus tussen datgene wat de subsidieaanvragers willen en wat echt
nodig is. Er wordt gedacht aan loting, maar dat is denk ik ook niet de oplossing.
Ik wens de subsidieverstrekkers integriteit en wijsheid toe en besef dat dit
probleem niet gemakkelijk op te lossen is.
Sommige leesstukjes blijven hangen. Zo ook dit werkje dat paste in een serie dagoverwegingen, die ik van iemand meekreeg.
Ieder mens draagt in zijn leven
Een onzichtbare rugzak mee.
Bergt daarin zijn vreugde en zorgen
Een verzameling van wel en wee.
Vaak is de rugzak haast niet te dragen
Maar soms ook weer verderlicht.
Dan blijft er wat ruimte over
Maar dikwijls kan hij haast niet dicht.
Kijk je in een verloren uurtje,
Heel de inhoud nog eens door.
Kan er heel vaak iets verdwijnen,
Wat zijn waarde reeds verloor.
En zo ga je door de jaren,
Je pakt iets op en gooit iets weg.
Soms gebeurt dit vanzelfsprekend
Maar ook vaak na veel overleg.
Langzaam wordt de rugzak leger
de levensmiddag gaat voorbij.
en bij het vallen van de avond
Werpt men het meest der last opzij.
Maar blijft nog wat van waarde
Wat je koestert en behoudt.
Al schijnen het soms kleinigheden
het zijn herinneringen, meer dan goud.
Ieder draagt zijn rugzak
niemand die hem overneemt.
En je hoeft ook niet vrezen
Dat een dief hem ooit ontvreemdt.
Ik wil niet verplicht zijn
niet met alle winden mee
ik wil niet als willoos vee
in volle treinen mee.ik wil niet gedwongen
doen als vrijwel ieder ander
ik wil niet dat de menigte
mij overtuigt dat ik verander.
ik wil niet dat men bepaalt
hoe ik mij dien te gedragen
ik wil niet dat mijn meningen
langzaamaan vervagen.
Ik denk dat de beginvraag bevestingend beantwoord moet worden.
De laatste tijd lees je in allerlei fora over kunstmatige
intelligentie. Ook in de medische vakbladen is het zo nu en dan onderwerp.
Moeten we er bang voor zijn of is het een normale fase in een verdere
ontwikkeling?
Het eerst kwam ik er mee in aanraking achteraf bij een discussie met een van
mijn kleinzonen. Ik verbaasde me dat het heel gebruikelijk leek te zijn dat bij
sommige proefwerken een computer toegestaan was. Ik had het idee dat dat de
opgaven teveel zou vergemakkelijken, maar hij had daar een andere mening over en
kennelijk ook zijn docenten. "Domme" feiten moet je niet uit je hoofd leren, dat
is zonde van de tijd en ballast. Het gaat erom of je dingen snapt en verbanden
ziet. En zo duikt de kunstmatige intelligentie steeds vaker op. Door een computer
te voorzien van allerlei algoritmen en data kan deze veel sneller en veel beter
grote data analyseren en als het moet ook combineren. In de medische wereld gaat
het in eerste instantie om het gesprek met de patiënt. Dat moet de dokter echt
nog zelf doen. Vervolgens moet aan de hand van een aantal steekwoorden gedacht
worden aan een diagnose. Voor de steekwoorden kan de computer een prima
hulpmiddel zijn. Je krijgt (te) veel antwoorden. Wat een computer je nog niet
kan geven is intuïtie. Intuïtie bouw je op door ervaring en in de loop der jaren
wijsheid. Het brengt je naar soms niet direct voor de hand liggende verbanden en
in zeldzame gevallen verbanden die de computer nog niet kan leggen. Het
bijbehorende laboratoriumonderzoek kan weer grotendeels door de computer worden
aangevraagd n.a.v. de evt. diagnose en de uitslagen kunnen grotendeels ook
herkend worden. Ook hier geldt dat intuïtie en ervaring nog een zwak punt in de
computer blijft. Mocht het komen tot een operatie dan is het niet onmogelijk dat
voor een computergestuurde oplossing gekozen wordt. Een computer kan geen fout
maken bij een operatie wanneer de software goed geïnstalleerd is. Wellicht kan
in de komende tijd de chirurg vanuit huis de operatierobot bedienen (ook goed
voor de files). Alhoewel het een beetje eng lijkt denk ik toch dat ik bij keuze de
robot boven de mens zou kiezen in sommige gevallen.
Met dit alles gaat de medische wereld en ook de opleiding een beetje op zijn kop. Het is niet beter of slechter, maar totaal anders geworden. En er zullen nog veel veranderingen aankomen. Ik ben nu een boek aan het lezen van Daniel C. Dennet die zich afvraagt of de kunstmatige intelligentie de mens gaat overvleugelen en in de toekomst de mens in bedwang gaat houden, ten goede of ten slechte. Ik ga daar over in de nabije toekomst nog berichten. Overigens ben ik niet zo bang dat bij verstandig gebruik iets dergelijks zal gebeuren.
Een moeilijk (onleesbaar??) boek (De evolutie van de geest)
Er zijn van die boeken die je graag wilt lezen, maar haast
onverteerbaar zijn. Zo'n boek was voor mij: "Van bacterie naar Bach en weer
terug" van Daniel C. Dennet. Het boek gaat over de evolutie van de geest.
Dennet is filosoof en heeft ideeën die soms goed aansluiten bij de grote denkers
uit de geschiedenis. Vaak zijn dat exact opgeleide figuren.
Mathematici, moleculair biologen, genetici etc. Exact denkende mensen kunnen het
m.i. vaak niet verkroppen dat er zaken zijn die niet, of nog niet te verklaren
zijn en zoeken dan hun heil in de filosofie. In deze wetenschap hoeft er geen
wetenschappelijk bewijs voor iets te zijn en gaan de denkers uit zo van hun
eigen theorieën, die ze dan weer exact proberen te bewijzen, hetgeen dus vaak
niet lukt. Vaak verkondigen ze een mening die weer door andere exactelingen
worddt bestreden. Een enkele keer haalt de tijd hen in en lijkt een bepaald idee
juist te zijn. Voorspellingen over de toekomst doen ze graag. Wat dat betreft
lijken ze een beetje op de profeten uit de bijbel. De enkele keer dat ze het bij
het rechte eind hebben wordt in een later tijdsgewricht gebruikt om de
grootheid van hun kennis te bazuinen.
Terug naar het bewustzijn. Hoe het precies in elkaar zit met de ontogenese is mij
uit het boek niet duidelijk geworden. Wel dat het ons onderscheidt van dieren. Je
kunt dieren wel een beperkt bewustzijn toekennen, maar dat is toch heel anders dan
bij mensen. Ook het "bewustzijn" van de kunstmatige intelligentie is anders. De
mens onderscheidt zich door te kunnen reflecteren. Hij kan met zijn bewustzijn
actie tijdens de actie veranderen op basis van wat Dennett noemt memen (memories). Een soort collectief opgeslagen geheugen dat net als het DNA
overerft. We hebben geen idee hoe dat gaat. De zetel zal wel in het limbische
systeem liggen. De uniciteit van wetenschappers zou liggen in het feit dat ze
onbewust of bewust overgeërfde memen combineren tot iets nieuws. Zo zouden alle
toekomstige ontdekkingen voor een deel al in bepaalde mensen aanwezig zijn.
Daarbovenop komen nog de noviteit die weer nieuwe combinaties kunnen geven, en
soms kunnen we ze wellicht voorspellen. Het combineren van memen tot een nieuwe
noviteit is volgens de schrijver niets intelligents, maar berust op toeval in een
soort Darwinniaans model (sommige goede memen blijven boven drijven).
Alles bijeen een boek dat meer vragen oproept dan beantwoordt. Intelligentie is niet zo intelligent als we dachten en niet iets om op je borst te slaan. Kunstmatige intelligentie al helemaal niet. Zolang dit niet gevoed wordt door bewustzijn, hoeven we niet zo bang te zijn dat dit ons de les gaat lezen, tenzij.... we zo dom zijn om ons eigen bewus tzijn niet te gebruiken en de software zo maken dat automatische processen ons gaan beheersen. Wellicht is de verslaving aan mobieltjes hier een teken van.
Beetje rare titel vond ik ,maar ala. Het ging over de hoeveelheid prikkels die ons dagelijks bereiken. Die lijken de laatste decennia nogal te zijn toegenomen. Dit vooral door de digitale media die ons de hele dag van alles op de hoogte houden. Nu weten we dat uitwendige prikkels alertheid bewerkstelligen, maar ook dat een overdosis lijdt tot een soort hersenverlamming, waarbij in metafoor eerst de hersenen gaan kraken. We weten al lang dat een overdosis aan prikkels ervoor zorgt dat je slecht slaapt, maar het kan in de chronische situatie lijden tot allerlei psychische ziektebeelden. Het is eenvoudig zo dat onze hersenen er niet op gemaakt zijn om zoveel prikkels te verwerken. Het is met de informatie die tot je komt te snel gegaan en onze hersenen zijn daarin nog niet voldoende meegegroeid en wellicht zal dat ook nooit meer gebeuren. We zullen een deel van de kunstmatige intelligentie moeten omarmen en een wijze moeten te vinden om onze verslaving aan informatie in te tomen. Dat laatste lijkt gezien het huidig tijdsgewricht wellicht het moeilijkst te realiseren. Dat hersenen kraken en er ziek van kunnen worden is volstrekt duidelijk.