Binnenstebuiten 9

Hypes

Hypes zijn verschijnselen die in de media op een of andere wijze extra aandacht krijgen en zo tot een soort "modeverschijnsel" leiden. Meestal zijn hypes gebaseerd op een kern van waarheid, soms op halve waarheden en vaak ook wetenschappelijk op onwaarheden. Hypes hebben "believers en nonbelïevers". Het verschijnsel houdt langer of korter aan en verdwijnt weer. Bekend zijn hypes van bepaalde kookboeken, vanwege b.v. slankmakende recepten, maar er zijn ook in de wereld van medici hypes en daar is het niet makkelijk echte waarheden van schijnwaarheden of onwaarheden te onderscheiden. Het leek aan het eind van het jaar 2020 voor het Ned. tijdschrift voor geneeskunde reden om dit item nader uit te diepen. Ik denk dat dit mede het geval was omdat in deze covidperiode wel veel over ons komt waarvan we ons afvragen of het waar is. Iedereen lijkt wat anders te beweren, en wat moet je nu geloven??

Wat lijken nu hypes?

- Chloroquine als geneesmiddel bij corona. Lijkt in onderzoek niet te werken, maar werd door Trump "wereldberoemd". Lijkt hierdoor een hype geweest te zijn. Wordt voor zover mij bekend ook niet meer regulier gebruikt.

- "Testen hoe vaker hoe beter". Is alleen waar, als je weet welke test je gebruikt, hoe betrouwbaar de test is. Bovendien moet je je rond en na de test houden aan de regels die er al zijn. Dus niet na een negatieve test denken dat je kunt doen wat je wilt.

- Vit. B12. Er is een periode geweest en nog dat allerlei vage klachten werden geweten aan tekort aan vit B12. Vooral in de sportwereld schijnt deze mening nog te heersen. Zoals zo vaak hebben de "believers" een pat. vereniging opgericht om hun gelijk om allerlei reden te halen. De producent zal dit ongetwijfeld gaan ondersteunen. Wetenschappelijk is het allemaal niet bewezen, waarmee niet gezegd wil zijn dat de relatie er nooit is.

- Hype rond chronische Lyme ziekte. Ook hier is de wetenschappelijke onderbouwing bij chronische klachten niet altijd aanwezig. Er is nog veel in diagnostiek en ziekte onduidelijk. Ook hier een pat. vereniging, die zich erg inzet voor het recht op ziekte (met nogal grote consequenties in de arbeidsgeneeskunde).

- Hypes van superfoods en diëten. Sterk gesteund door de voedingsindustrie, zonder wetenschappelijk bewijs. Gewoon gezond eten is voldoende voor een lichaam. En zeker geen megahoeveelheden of juist vermijden van bepaald voedsel.

- Hype van Vit D. Tekort zou leiden tot infectieziekten, overgewicht en diabetes. Wordt in ieder geval gestopt in megahoeveelheden om ouderen gezond te houden. Vitamines zijn essentieel voor het lijf, maar je krijgt ze in een normaal leven gewoon binnen en te grote hoeveelheden zijn niet altijd onschuldig.

- Hype: Bewegen na beroerte. Waarschijnlijk helpt het gedeeltelijk wel, maar wordt er teveel technische nadruk op gelegd.

- Hype van de whiplash. Vele mensen houden na een whiplash langdurig vage nek en vermoeidheidsklachten. Weer pat. ver. en ondersteuning naar bedrijfsartsen. Wanneer er goede diagnostiek is gedaan zijn er geen wetenschappelijke argumenten meer voor dit "lijden''.

- Chron vermoeidheidssyndroom. Tot nu toe is er geen wetenschappelijke basis. Weer pat. ver. voor ondersteuning naar de bedrijfsartsen.

- Hype "testhonger". De dwang van mensen zich te laten testen is kennelijk groot in deze coronaperiode. Dit terwijl de testen nogal wat problemen kennen. Waarom dan vaak voor de "fun"?

Al met al interessante stof om over te praten en na te denken.

naar boven

Boeken

Wel vaker lees ik boeken. Bij het laatste boek dat ik las, vroeg ik me af waarom ik nu juist een keuze had gemaakt voor dat boek, omdat het me helemaal niet beviel. Nu kun je natuurlijk zeggen "pech" gehad. Maar zo gemakkelijk liet ik mezelf er niet vanaf komen. Allereerst kies ik natuurlijk een boek dat gaat over een onderwerp dat me interesseert. Ook onderwerpen die om de een of andere manier in de belangstelling staan hebben mijn aandacht; deze hoeven helemaal niet op mijn kennis of vakgebied te liggen. Ik kan natuurlijk hier ook niet een goede objectieve mening over geven. Wel natuurlijk een subjectieve indruk. Er zijn ook allerlei reclameachtige zaken die bij mijn keuze een rol kunnen spelen. Het ligt in de boekhandel op een stapeltje "de beste boeken", heeft een literatuurprijs gewonnen etc. Soms een boeiende titel of een pakkende beschrijving. Hoe dan ook het laatste boek had een pakkende titel, een boeiende beschrijving en een literatuurprijs en.... toch vond ik het niet geweldig. Titel: "Een man met goede schoenen" van Rob van Essen. Het gaat over werkelijkheden en onwerkelijkheden, soms bijna filosofische stukken. De verhalen zijn soms langdradig en houden soms zonder reden ineens op. Een bijzonder boek, dat je moet lezen als je van iets vreemds houdt.

naar boven.

Uit het verleden

Pierre Lardinois, de oom van Marie-José mijn echtgenote, was de broer van haar moeder. Ik kende hem als een aardige joviale man. Er is een biografie over hem verschenen, een boek dat ons werd toegestuurd door een van zijn dochters. Ik was natuurlijk benieuwd wat de inhoud zou zijn. Het boek: Pierre Lardinois, een leven voor de landbouw werd geschreven door Peter Bootsma, een politicoloog die meer boeken heeft geschreven over belangrijke politieke figuren. Het boek bracht me veel van wat ik al wist, maar ook vele zaken die mij onbekend waren. Dat hij een belhamel was en dat hij in de tijd van de tweede wereldoorlog in Duitsland was voor de "arbeitseinsatz" was mij niet zo bekend en dat in deze tijd zijn voorkeur voor samenwerking moet zijn ontstaan evenmin. Zijn moeizame keuze voor een studie, zijn honkvastheid aan het zuiden, zijn principialiteit en zijn overtuigde katholicisme evenmin. Je moet het natuurlijk wel bekijken in zijn tijdgewricht. Hij had een fabelachtig geheugen, maar liep in de ogen van anderen de kantjes er wel eens van af, met name wanneer hem iets niet zinde of er het nut niet van inzag. Alhoewel hij wel inzag dat samenwerken noodzakelijk was had hij toch de neiging om als eenling te opereren, hetgeen hem in de top soms tot een moeilijke partner maakte. Toch heeft hij als landbouwattaché in Londen en in de Europese commissie zijn sporen verdiend. Ook als topman van de Rabobank heeft hij een aantal malen de goede richting aangegeven om van Nederlandse naar Wereldbank te gaan.
Als workaholic heeft hij mogelijk wat weinig aandacht aan zijn gezin kunnen besteden. Hij eiste van zijn kinderen en vrouw dezelfde ijzeren discipline die hij zelf had bij het nastreven van zijn passie die hoofdzakelijk in zijn werk lag. Zijn vrouw bestierde het huishouden in al zijn facetten. De littekens die er ook in het gezin waren worden vrijelijk besproken. Dat is ongetwijfeld anders dan hij het bij leven gedaan zou hebben. In het gezin was het bespreken van privéproblemen "not done". Dat was vroeger vaker zo en dat herken ik ook in gezinproblemen in mijn eigen ouderlijk gezin in het verleden.

Kortom voor mij een boek met veel herinneringen aan vroeger en ook veel nieuwe dingen.

naar boven

Bruggen

Bruggen hebben iets fascinerends. Aan de ene kant zijn ze natuurlijk bedoeld om verbinding te maken, om iets te overbruggen. Aan de andere kant zijn ze in de hele geschiedenis vaak gebruikt als scheiding, tussen landen als een soort afrastering of afbakening.

Geert Mak, journalist en auteur scheef in 2007 een boekje dat De brug"heet". Het gaat over een brug in Istanboel over de Bosporus. Als historisch geïnteresseerde beschrijft hij de brug door de eeuwen heen, de achtergronden gebonden aan de tijd. Aan de ene kan wonen de rijken, de westerlingen aan de andere kant de ottomanen of voornamelijk autochtone Turken. De westerlingen kijken op de oosterlingen neer en hebben allerlei vooroordelen, wederzijds is dat bij de oosterlingen ook zo. Maar de oosterlingen kijken ook een beetje tegen het westen en haar rijkdom op. De oosterlingen zitten en beetje gevangen in hun cultuur en hun patriottisme. Zij willen wel naar het westen maar dan worden ze door hun gemeenschap min of meer uitgestoten. Niet alleen hun cultuur, maar ook hun geloof houdt hen tegen. Zo blijft de brug tot op heden een scheiding. Op de brug leven allerlei mensen van diverse pluimage. Zij leven in pais en vree omdat hun relatieve armoede hen niet anders toelaat. Zij worden door de eeuwen heen heen en weer geslingerd en voelen zich de ene keer meer tot het westen de andere keer tot het oosten aangetrokken. Ze sterven liever van de honger dan hun cultuur opgeven. Alhoewel het een en ander wat zwaar aangezet wordt is de situatie eigenlijk in het huidig tijdsgewricht nog steeds hetzelfde.
Met de achtergronden die Mak geeft kun je beter de gedachtengang van de Turken volgen. Toch zullen ze wanneer ze nauwere banden met het westen willen bepaalde vastgeroeste zaken moeten veranderen, anders wordt het niets met toetreding tot de Europese Unie. Samen optrekken betekent van beide kanten water bij de wijn doen, maar het zal m.i. nog lang duren voor het zover is. Zeker nu meneer Erdogan Turkije naar een soort Islamitische staat stuurt.

Dus leuk om te lezen, je wordt er weer wijzer van.

naar boven

Wetenschap

Het begrip wetenschap lijkt deftig en voornaam. Voor veel mensen is wetenschap iets wat veel kan verklaren. Gedeeltelijk is dat natuurlijk ook zo, maar echte wetenschappers komen vaak op een punt dat iets niet verklaarbaar is. Alhoewel ik zelf geen echte wetenschapper ben, vind ik het altijd een uitdaging om iets te weten of verklaren dat ik (nog) niet weet of begrijp. Het zwarte gat in de ruimte intrigeerde me; geen idee hoe ik me dat moest voorstellen. Iemand die daar meer over moest weten was volgens mij Prof. Heino Falcke, die als eerste een foto van dit fenomeen maakte in 2019. Hij is hoogleraar aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen en doceert astrofysica. Hij schreef over zijn "zoektocht" een boek: Licht en duisternis. Zwarte gaten, het universum en wij. Hij beschrijft zijn passie voor het heelal en met name voor de zwarte gaten erin. Je wordt geboeid door zijn enthousiasme en elan. Dit ondanks het feit dat de wiskunde, de kwantummechanica en de relativiteitstheorie mij grotendeels ontgaan. De passie voor zijn werk en het focus dat hij heeft om het zo goed mogelijk af te ronden doen me denken aan een topsporter. Waarschijnlijk hebben ze het zelfde soort karaktereigenschappen en het verbaasd me niet dat sporten in sommige landen zo gelieerd is aan wetenschap. Hij geeft heel duidelijk mogelijke verklaringen voor de vondsten van zijn wetenschappelijke groep, maar blijft bescheiden en benadrukt dat veel kennis alleen vergaard kon worden door wereldwijd samen te werken. Hij laat ook zien dat uitwisseling van gegevens belangrijk is, en hoe het vaak voorkomt dat saillante details worden achtergehouden ter meerdere eer en glorie van een persoon, een land of een werelddeel. Alleen gezamenlijk bereik je wat en daar kunnen regeringen en trouwens ook onze eigen regering wat van leren. Maar ja, politiek en geld spelen ook hier soms een negatieve rol.
Uiteindelijk staat hij uitgebreid stil bij zaken die hij niet begrijpt en gaat zelfs zo ver dat hij meent dat sommige dingen nooit begrepen zullen worden. Hij poneert dat het wel eens zo zou kunnen zijn dat al onze kennis van wiskunde en fysica helemaal niet opgaat in b.v. zwarte gaten. Hij vergelijkt het met de hemel. Een fenomeen dat we ook niet begrijpen en waar onze wetten mogelijk niet gelden. Hij is een gelovig mens en kan kennelijk geloof en wetenschap goed combineren. Toch komt het me een beetje gekunsteld over. Om alles wat anders is of onverklaarbaar meteen aan God toe te schrijven is mij te gemakkelijk. In het verleden zijn genoeg tijden aan te wijzen dat dingen onverklaarbaar waren en nu wel. Zelf kan ik goed leven met onverklaarbaarheden en met het feit dat we nooit alles kunnen weten. Dan blijft er nog een stukje romantiek over. Want zoals je weet is de onbekendheid van de toekomst en wellicht ook de onverklaarbaarheid de charme van het leven. En daar hou ik van.

 

Politiek

Het is altijd leuk om iets te schrijven over een onderwerp, waar je hoegenaamd geen verstand van hebt. Maar het kan wellicht ook een frisse blik op de zaak geven.
Politiek leiders komen vaak uit bevlogen, soms extremistische kringen. Ze hebben al dan niet innovatieve ideeën en staan vaak haantje de voorste om mee te doen. Ze weten dat mensen over het algemeen kijken naar hun programma's en denken dat die voor een groot deel uitgevoerd kunnen worden. Dat dit maar zeer ten dele waar is, wordt er in de campagne periode uiteraard niet bij gezegd. In democratieën zul je vaak tot compromissen moeten komen. Heb je bijzondere, kleine partijen, dan komt van hun voornemens vaak maar weinig  terecht, tenzij je het kiesstelsel zo maakt dat de drempel om mee te doen heel laag is. Dan kan het voorkomen dat ze met 1 zetel in het parlement een wet kunnen maken of breken. Hoe dan ook we hebben bij onze laatste verkiezingen gezien dat er meer partijen dan ooit hebben meegedaan en dat er sommigen ook een paar zetels in het parlement gekregen hebben. Deze kleintjes zijn het vaak weer niet met elkaar eens en kunnen geen vuist maken tegen de grote partijen. Laten de laatsten een steek vallen, dan staan ze direct met kritiek klaar. Dat gaat weer leiden tot een lange kabinetsformatie in een land dat hoog nodig echt gestuurd moet worden. We moeten uit de crisis en de economie moet weer op gang komen. Er moeten keuzes worden gemaakt. Nu gaat het meer over fouten gemaakt in het verleden, terwijl naar de toekomst moet worden gekeken. Zoals zo vaak in de politiek spelen persoonlijke belangen van partijen een grotere rol dan de leiding die zij aan een land zouden moeten geven. Een zakenkabinet lijkt in deze sfeer niet mogelijk te zijn. Als je nieuwe verkiezingen houdt blijft waarschijnlijk alles bij hetzelfde en dat biedt dus ook geen oplossing. Dus we modderen wat aan en je ziet hetzelfde in landen om ons heen gebeuren.
Het morsige pad van de politiek was ook weer helder in het boek "Kamala's pad", opgetekend door de journalist Dan Morain. Kamala Harris intelligente dochter van twee activisten resp. uit India en Jamaica. Op dit moment eerste vrouwelijke vice-president van de US en bovendien met migranten achtergrond. Beste meisje van de klas, activiste voor migranten en vrouwenrechten. Haar pad naar de top toch zo nodig met het nodige elleboogwerk. Hoe anders dan het pad van Michelle Obama. Natuurlijk, hoewel zij ook haar activisme nastreefde, hoefde zij er in de schaduw van haar man ook niet zoveel met haar ellebogen te werken. Toch heeft ze door haar grote invloed op haar man, ongetwijfeld veel aan bepaalde ontwikkelingen waarvoor zij stond, bijgedragen.
Ik zou zeggen Joe Biden wees op je hoede, maar wellicht is het om je eigen tekort aan te vullen.

naar boven

De mens (die zichzelf en zijn omgeving wil veranderen)

De mens in zijn huidige vorm leeft waarschijnlijk al een paar miljoen jaar. Tot een paar honderdduizend jaar geleden ontwikkelde hij zich ongeveer volgens de normen van Darwin, alhoewel daar nog zeker niet alles duidelijk is. Hij volgde de wetten van de natuur en paste zich aan. Hij was jager-verzamelaar en leidde een vrij solitair leven. Een paar honderdduizend jaar geleden werd hij agrarier. Hij ging in groepen leven, waarbij er veel veranderde. Er kwamen rijken en armen. De term macht kwam op. Politiek, wetenschap, nationalisme en vele andere zaken die bij ons tot het gewone domein horen kwamen op en ontwikkelden zich. Wat ook een rol ging spelen is dat de mensen zichzelf en de omgeving wilden veranderen. Over dit laatste heeft Edwin Gale een boek geschreven dat zeer lezenswaard is: The species that changed itself. Ik heb al vaker betoogd dat de mens alles veel te snel wil. Dat brengt problemen met zich mee. Een mens die miljoenen jaren zich ontwikkeld heeft zoals hij nu is kun je niet in een paar honderdduizend jaar veranderen. Evolutietechnisch zou je die tijd nodig hebben. Gale beschrijft veranderingen waarvan ik er een aantal zal noemen. Allereerst is deze trend niet van de laatste tijd maar al door afgelopen eeuwen heen. Cultuur, religie, mode, nationaliteit, etniciteit en woonplaats zijn in deze van belang. In het ene deel van de wereld gaat het sneller dan in een ander deel. Toch zie je dat de mens met al zijn vernieuwing, die natuurlijk op zich niet slecht is, vaak wordt teruggeworpen en weer opnieuw moet beginnen. Vaak leidt vernieuwing tot decadentie waardoor hele culturen weer zijn verdwenen. Ik vraag me af of de mens in zijn veranderingsdrift niet soms lijdt aan het God syndroom, een soort narcist die denkt dat hij alles kan. Niet alleen is het uiterlijk aan de beurt, maar ook het innerlijk. We leven nu in een tijd dat spiritualisme en sekten opkomen en net zo snel weer verdwijnen. We hebben nu bijna de Covid overwonnen en denken dat we ermee klaar zijn, maar een weldenkend mens weet dat dat niet zo is. We zullen toch een "andere tijd tegemoet gaan". Onze natuur en omgeving zullen toch grotendeels onze toekomst gaan bepalen denk ik. De mens kan veel, ook gedreven door vaak ellendige tijden. Maar de mens kan niet alles en anders zal de natuur hem dwarsbomen.

naar boven