Zomaar wat elementen van de stok
Het boek heet: Te voet, hoe twee
benen een mens verder brengen. Shane O'Mara een Ierse neurowetenschapper
presenteert allereerst het wonder en het voordeel van de ontwikkeling, dat de
mens op twee benen is gaan lopen. Zonder dit looppatroon zou hij zich nooit tot
een denkende primaat hebben kunnen ontwikkelen. Wat er voor een levend wezen
nodig is om een tweebenig bestaan op te bouwen is niet mis en wordt uitgebreid
neurochemisch en biologisch uit de doeken gedaan. Een staaltje vernuft van de
evolutionaire ontwikkeling. Hij beschrijft hoe de mens het lopen nodig heeft om
gezond van lijf en leden te blijven en daartegenover hoe ons huidig zittende
bestaan tot allerlei psychische en lichamelijke kwalen leidt. Veel van zijn
stellingen worden met de neurogene achtergrond gestaafd, alhoewel hij als
neuroloog mogelijk het bewegen wel overwaardeert. Ook hij is evenals Mevr Solnit
van mening dat wandelen veel gedoe bij sportscholen, fysiotherapeuten en
psychologen kan voorkomen. Met nadruk blijft hij stilstaan bij het heilzame
effect van lopen op de geest.
Interessant is zijn hoofdstuk over steden. We gaan er steeds meer in wonen en
blijven steeds meer binnenshuis. Het blijkt dat in steden die goed bewandelbaar
zijn de mensen vaker gaan lopen en ook daadwerkelijk gezonder zijn. Het
overgewicht van de Amerikanen in dergelijke steden is een stuk minder dan in
slecht beloopbare steden. Obesitas komt er minder voor. Ik moet hier denken aan
de coronacrisis. Nu is opnieuw het belang van lopen en fietsen een hot item
geworden en worden in veel steden extra loop- en fietspaden aangelegd. Het zou zo
maar een positief effect van de crisis kunnen zijn. Hij pleit ervoor dat behalve
planologen ook bewegingswetenschappers en psychologen worden betrokken bij
stadsplanning.
Het aardige van dit boek is dat schrijver beweert dat veel geneeskunde rond
lichamelijke maar vooral psychische klachten verholpen kunnen worden door
regelmatig wandelingen maken. Dus geen fysieke dokters, geen pillen en geen
psychotherapeuten. Het zijn ook de verhalen die we lezen van andere wandelende
schrijvers en van vele pelgrims. Ik ben niet bijgelovig maar ik denk dat er een
kern van waarheid in zit.
In april schreef ik erover en we zijn nu bijna 2 maanden verder. De ontwikkelingen staan niet stil. Aanvankelijk heeft men bij de aanpak dus gekozen voor de gezondheid, het leek over leven en dood te gaan. Ook door de onbekendheid van de impact kon men eigenlijk niet anders. Alle effecten eromheen waren door de onbekendheid van het virus niet goed te voorspellen. Inmiddels wordt er meer duidelijk. Kinderen kunnen wel een bron zijn, maar vooral ouderen en kwetsbaren worden ziek. Het virus gedraagt zich als bij vroegere uitbraken. Verdwijnt dus in de zomer en kan in het najaar als 2de schub terugkeren. Effecten in de afgelopen periode worden duidelijk. Mensen hebben zich redelijk aan de voorschriften gehouden. Uit solidariteit waarschijnlijk en angst om het virus op te lopen. Het wordt echter ook duidelijk welke indirekte schade in de maatschappij is opgelopen. In de gezondheidszorg is aan de ene kant hard gewerkt, maar alles is voor corona geweken en de reguliere zorg heeft een deuk opgelopen. De achterstand in zorg heeft ongetwijfeld vele slachtoffers geeist en nog steeds zijn de mensen bang naar het ziekenhuis te gaan, omdat ze menen dat daar de besmettingskans groot is (hetgeen niet waar is). De economie heeft in sommige sektoren een flinke dreun gekregen, en ziet door de niet al te duidelijke maatregelen door de bomen het bos niet meer. Ongehoorzaamheid voor de "lock down" maatregelen zullen wel volgen, en dat is begrijpelijk. Ik denk dat Nederland weer snel aan de slag moet, met enige bescherming van de kwetsbaren. Een tweede lock down zal veel weerstand oproepen en waarschijnlijk niet lukken. Laten we hopen dat er voor het eind van het jaar een werkbaar vaccin wordt gevonden. De mens is een sociaal wezen en 1 1/2 meter afstand is toch een beetje tegennatuurlijk.
Elk jaar worden er bijeenkomsten gehouden van het genootschap van St. Jacob. Dit genootschap faciliteert de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella. Een landelijke afdeling (Oost) had in de zomer van 2019 een bijeenkomst in Almelo. Aangezien ik de verhalen over de facilitatie en de impact wel kende ging ik naar een bijeenkomst over pelgrimsstokken maken of zo je wilt stokken maken en bewerken in de breedste zin van het woord. Ik probeer voor de winter altijd iets nieuws op te pikken en dit leek me wel wat. Bovendien heb je een zinvolle bezigheid en dat houdt een mens gezond op de been. Rogier Vogelzang uit Barneveld had zich in deze materie gespecialiseerd. Er waren 3 bijeenkomsten/workshops gepland in maart 2020, in een multifunctioneel centrum in Nijkerk. Rogier bleek een vriendelijke leraar te zijn uit het Hbo onderwijs met een passie voor het maken van stokken. Behulpzaam, met goede aandacht heeft hij ons een beetje op zijn pad gebracht in de 3 maal 3 uur die er voor was uitgetrokken. De eerste les ging over het materiaal. Hoe kom je aan een stok? Wat is een goede stok om mee te lopen o.a., qua vorm en soort hout? Hoe lang moet je tevoren een stok schillen om hem goed te kunnen bewerken? De tweede workshop ging over bewerken. Branden en snijden. Met welk materiaal en waar kon je dit krijgen? Ook het beschilderen van de stok kwam aan de orde. De laatste les ging over het conserveren. Hoe houd je de stok goed en fris. Welke olie of ander conserveermiddel gebruik je daarvoor. Uiteindelijk was het doel dat de stok jouw verhaal bevatte. Je was als het ware nooit meer alleen onderweg en jij liep wel met de stok maar eigenlijk liep de stok ook met jou.
In juli 2020 was mijn stok klaar. Ik had er de volgende items in
verwerkt:
- Knop met een paardenkop
- Weg Wezep-Santiago
- Corona 2020
- MJ 00 F-D
- Jacobsschelp
- Tau kruisen
- De pelgrim van de Walk of wisdom
- Wandelmaatjes: FFGB(+)
- Home
- Pelgrim
- Teken van de weg naar Santiago: Jacobsschelp
- Handvat
- Vatternronde. Motala (2005-2015) Met Nederlandse fietsvlag
- Kennedymarsen Venray (1987-1997)
- 4 Daagse Nijmegen 1962- ??
- Mijn lijfspreuk: De onbekendheid van het lot is de charme van het leven
- Wapen van Nijkerk
- Zonnebloemen
Knop met paardenkop
Het houtsnijwerkje is afkomstig uit het heft van een oud mes dat meen ik van
mijn tantes in Gendt kwam. Op een of andere manier kwam dit bij mij terecht en
ik heb het al sinds mijn studententijd voor van alles en nog wat gebruikt. De
laatste tijd lag het in de garage. Met een beetje fantasie stelt het een
paardenkop voor op een lijf. Zo werden ook afbeeldingen gemaakt van de
Egyptische goden. Ik weet niet welke het zou moeten zijn. In die tijd was er
polytheisme. Voor alle onverklaarbare zaken was er een God. Dat spreekt me wel
aan en het is m.i. fout gegaan toen het monotheisme ontstond. Een God voor goed
en kwaad, voor- en tegenspoed, dat is aan het menselijk brein niet uit te leggen.
Een instituut als kerk probeert dat en wil met dwang en dreiging de zaak op orde
houden. Als ik de stok pak word ik hieraan herinnerd.
Weg van Wezep naar Santiago
Hier kan ik uren over reflecteren. Nederland, Belgie en Spanje gelopen en
Frankrijk gefietst.
Corona 2020
Onze workshops begonnen even voor de coronacrisis en lagen tot eind juni
stil. Toch heb ik in "coronatijd" aardig wat uurtjes met het bewerken van de stok
doorgebracht.
MJ ringen F en D
Mijn thuisfront.
Jacobsschelp
Gaf de richting naar Santiago aan. Even wennen dat in
Galicië de schelp vaak
in tegengestelde richting wijst.
Taukruisen
Deze zijn het symbool van de Franciscusweg.
De pelgrim van de walk of wisdom
Ziet er uit als pelgrim/engel. Je kunt er van maken wat je wilt.
Wandelmaatjes
FFGB voor mij een begrip
Home
Een veilig thuis.
Pelgrim
Evident.
Teken van de weg naar Santiago
de Jacobsschelp.
Handvat
Gemaakt van een oude pantoffel van MJ.
Vatterntocht Motala Zweden
Na mijn pensioen wilde ik de 300 km. aan een stuk fietsen tijdens
midzomernacht wel eens meemaken. Het werden er 6.
Kennedymarsen Venlo
Ik liep ze samen met broer Harry. Hij deed dit met de eindexamenklas van
zijn school. Het leek op een soort pregroentijd en ik denk dat het samenbindend
element/afscheid van de school hier goed mee gemarkeerd werd.
4 Daagse Nijmegen
In 1962 tijdens studententijd begonnen. Als kind zat ik al met mijn ouders
langs de via Gladiola. Toen ik 55 km. moest lopen werd het me wat te gortig.
Vanaf 1991 na de Kennedymarsen ben ik weer gaan lopen. Dit jaar 2020 helaas door
de coronacrisis niet.
Lijfspreuk
Spreekt voor zich.
Wapen van Nijkerk
De gemeente waar ik mijn stok heb gemaakt. Het is een gedeeld wapen met
Hoevelaken, wat de Nijkerkers wel dwars zit.
Zonnebloemen
Ze markeerden mijn tocht door Frankrijk en brachten elke ochtend een zonnegroet.
Zomaar wat elementen van de stok
Pandemieën: Hoe pak je die aan?
Laat ik voorop stellen dat ik wat dat
betreft niet de wetenschap in pacht heb. Toch bekruipt me het gevoel dat alles
wat betreft de maatregelen in deze coronatijd niet helemaal soepel verloopt. We
tekenen nu bijna eind juli 2020 en het virus steekt weer de kop op na
versoepelingen in de antivirusmaatregelen. Volstrekt logisch denk ik, om
allerlei uiteenlopende redenen. Hebben we dan niets uit het verleden geleerd? Er
zijn toch meerdere pandemieën geweest? Mijn trouwe lezers weten inmiddels dat
helaas de mensheid niet veel van het verleden leert. Ik ben maar eens de boeken
ingedoken en las van Roel Coutinho zijn boekje over: De geplaagde mens (over de
permanente strijd tegen virussen en bacteriën). In de bestrijding hiervan moeten
we natuurlijk de tijdsgebonden elementen meenemen. Toch is er een lijn in te
ontdekken en heb ik het idee, dat er fouten gemaakt worden die bij kennis uit het
verleden niet hadden gehoeven.
Allereerst moet je een pandemie herkennen. De tijd dat bij onbekende ziekte de
geestelijke, de tovenaar, de heks of de sjamaan in de arm werd genomen ligt
gelukkig achter ons (alhoewel helemaal?). Is het gelukt om het te herkennen dan
moet het ook bekend gemaakt worden, zodat zonodig wereldwijd maatregen kunnen
worden genomen. Je moet zien hoe je de oorzaak aanpakt en dat gezamenlijk doen. De
wereldwijde logistiek moet goed geregeld zijn en niet moet ieder voor zich maar
wat aanrommelen. Je moet proberen gezamenlijk een vaccin of medicijn te
ontwikkelen.
Achteraf liep het bij de eerste pandemieën b.v. de pest al fout. De informatie
haalde men bij de verkeerde personen vaak op. De oorzaak was vaak nog niet bekend
en de maatregelen waren daardoor ondoorzichtig. Informatie buiten het lokale
gebied zal er niet geweest zijn. Alles bijeen vielen er vele slachtoffers en zal
er veel bijkomend leed zijn geweest waarover weinig bekend is.
Maar hoe ging het met meer recente pandemieën b.v. van het
ebolavirus, Marburgvirus of Hiv? De herkenning hiervan kwam na verloop van tijd
wel tot stand. Het delen met de rest van de wereld wat in deze tijd zo belangrijk
is kwam vaak moeilijk tot stand omdat men waarschijnlijk economische belangen
vreesde, of wellicht ook een soort "vernedering". Het trage herkennen kan ook iets
te maken hebben met de gebrekkige gezondheidszorg en de arme economie van de
landen waarin de pandemieën ontstonden. Daarna werd vaak door de landen op
afstand te laconiek gereageerd. Het was immers ver weg, maar het is duidelijk dat
alles in de wereld niet meer ver weg is maar dichtbij.
Met al deze vertragingen ging veel tijd verloren en woekerde de pandemie lokaal
vaak jaren door.
Coutinho beschrijft oa: de pokkenepidemie, antrax, polio, hepatitis
b, legionella, syfilis, Hiv, SARS, Marburg, ebola en Q-koorts. Soms lijken deze
ziekten de wereld uit, maar we weten dat ze weer de kop kunnen
opsteken, tegenwoordig zelfs door het feit dat men zich niet wil laten enten, wat
je overigens niet alleen voor je zelf doet maar ook voor jouw medemens.
Waarom loopt het bestrijdingsproces niet goed?
- Herkennen dat er weer een bijzondere ziekte ontstaat is met de huidige
technieken in de moderne wereld geloof ik niet zo moeilijk meer. Ook het
diagnosticeren daarvan niet. Het delen van de informatie met de rest van de
wereld is nog steeds een probleem. Waarschlijk gezien de te verwachten
economische gevolgen. Er gaat in de beginfase veel tijd verloren, terwijl een
pandemie niet verborgen zal blijven. Als je de uitbraak gedeeld hebt met de
wereld zal er een samenhangende, eensluidende aanpak moeten komen. Dit is bijna
in onze wereld een onmogelijke taak, in een tijd dat we het lokaal in onze landen
nog niet eens kunnen worden over evidente zaken. Je ziet dan ook weer wereldwijd
en op lokaal nivo zelf een verschillende aanpak door verschillen van mening die
lokaal gekleurd worden. Wereldwijd zal de WHO wel iets zeggen, maar voert niet
de regie.
-
Wanneer de maatregelen genomen zijn heeft dat voor de wereldbevolking allerlei
impact op lichamelijk en geestelijk gebied. Acht weken lockdown doet echt iets
met je in negatieve zin. De mens gaat ondanks de gevaren na verloop van tijd
zich niet meer verstandig gedragen. Het lijkt meer opstandig.
-
Dan is het wachten op een medicijn, vaccin of whatever. Iedereen wil
wat. Honderden laboratoria werken hard met de dollartekens van de kapitalistische
maatschappij in de ogen. Men probeert waarschijnlijk elkaars concept te
bemachtigen. Het liefst voor de eigen bevolking en niet zozeer gericht op
"wereldcuratie".
-
Als ik dit alles overzie ben ik niet al te optimistisch op een verbetering van
de aanpak bij deze of volgende crises. Het sleutelwoord is gezamenlijk. Een woord
met grote inhoud, volgens mijn mening is de mens hier niet aan toe en hoop ik
dat de volgende eeuwen van de evolutie er een sociaal gen ontstaat om dit tot
uitdrukking te brengen. Maar wellicht kiest de evolutie voor de sterksten waarbij
het erg onbescheiden zou zijn om te denken dat dat de oplossing is.
Samen of evenzeer tezamen lijken evenals trouwen niet direct op een werkwoord. Toch is er heel wat voor nodig om dingen samen te doen of uit te voeren. Samen dan in de betekenis van dat we er beter van worden (in de goede zin van het woord). De mens is in principe een wezen die zoiets wel graag wil. We trouwen en beloven de toekomst samen te delen. We sluiten convenanten en contracten om het leven aangenamer te maken, maar als er ergens een kink in de kabel komt zijn we niet altijd bereid om onze afspraken na te komen en dat vaak van 2 kanten.
Ik las net het boek van Geert Mak: Grote verwachtingen in Europa 1999-2019. Het gaat in extremo over samen iets tot stand brengen met de beste bedoelingen. Economisch zou het daarna veel beter gaan. Europese kolen en staalgemeenschap, Europese unie, NAVO, Monetaire unie. Samen, samen en nog eens samen. Inderdaad is het in de jaren 90 bergop gegaan. Welvaart, de bomen groeiden tot in de hemel. Daarna ging het minder en tijdens de monetaire crisis in 2008 was het toch moeilijk om er voor elkaar te zijn. De unie van Europa ging scheuren vertonen. De migratiestroom werd een groot probleem evenals het verschil tussen het rijke Noorden en het armere Zuiden. Laatstelijk deed de coronacrisis er nog een schepje bovenop. Nationalistische, culturele en andere landelijke zaken speelden op. Het populisme kwam en komt sterk op en drijft Europa uiteen. De brexit is de eerste stap naar verdere decentralisatie en als het zo doorgaat zijn we weer terug bij af.
Wat is het toch dat samen zo moeilijk is. Het lijkt ook in de geschiedenis dat via culturele, religieuse en nationalistische structuren de mens het heel moeilijk vindt om samen op te trekken. Als we het op de coronacrises houden. Plaatselijk, landelijk, Europees, monndiaal. Iedereen doet wat anders. Dat is onduidelijk en je zult water bij de wijn moeten doen om het te handelen. Regels moeten er zijn, maar voor de mens wel helder en duidelijk en niet als het moeilijk wordt je gelijk willen halen.
Ja, het zal nog wel even doorgaan met de coronacrisis. De speculatie is, dat we toch in een andere wereld terecht gaan komen. Veel zaken komen door deze crisis aan het licht. Met name hoe de maatschappij zich had ingericht met vele overbodige zaken waar we ook een beetje aan gewend zijn geraakt. De overbodige dingen in het meer extreme heb ik wel decadentie genoemd; het is luxe waar we goed buiten kunnen. Wat aan de orde komt is de tegenstelling tussen arm en rijk. De minderbedeelden hadden al minder kansen en gingen eerder dood. Het armere deel van de wereld kan helemaal geen lockdown zich permitteren anders gaan ze sterven van de honger. De mensen lopen eerder gevaar en hebben ook nog eens vaak een slechte gezondheidszorg. Het klimaat komt aan de orde. De crisis komt zichtbaar uit de natuur en hoe we ermee omgaan in de breedste zin van het woord. Alhoewel klimaatactivisten er een slagje uit willen slaan, zullen we tocht een betere zorg voor het klimaat moeten dragen om (plezierig) te leven. Aan de orde komt het hoofdje leiding geven in een situatie dat de grondvesten steeds lijken te veranderen en onbekend zijn. Democratie is een hulpmiddel, maar we moeten een poging doen om met het woord samen en politiek in de goede zin van het woord handvatten te geven voor een toekomst. We zullen een balans moeten uitvinden om ziekte, economie, samenleving en klimaat een evenwichtige plaats te geven. Het boekje Van Alexander Rinnooy Kan e.a. "Na de Quarantaine" doet hier een poging toe.
Realiteit, waarschijnlijkheid en nep
"Misschien is niets geheel waar en zelfs dat niet". Dit citaat van Multatuli, naar analogie van oude Griekse filosofen als Aristoteles en Plato komen me steeds weer voor de geest rond de gekte rond de coronacrisis.
In deze coronatijd vraag ik me vaak af wat waar is en wat niet. Wetenschappers werken met waarschijnlijkheden en destilleren daaruit een soort waarheid. Zij moeten anderen adviseren en ze zijn gewend dat met waarheden te doen. Anders scoor je niet en de anderen moeten beleid maken, zoals het kabinet en dat kan niet met waarschijnlijkheden. Althans niet voor de grote massa. Zo hebben de gezondheidswetenschappers een lijn gekozen en dat is verstandig. In het team dat adviezen geeft zitten hopelijk voldoende mensen met andere expertise om een evenwichtig beleid te maken. De leiders of het kabinet of hoe je het ook wilt noemen hebben een lastige taak om beleid te maken op basis van deels onbekende en waarschijnlijke gegevens. Niets is exact bekend.
Wat het vaccin betreft. Ieder wil het graag. De industrie voorop. Er staat veel druk op maar de tijd is veel te kort om een goed vaccin te maken. Een goed vaccin: Immunogeen, weinig bijwerkingen, lange immuniteit, liefst levenslang etc. Het eerste vaccin zal zeker niet volledig zijn en later verbeterd worden. De antivaccers hebben de messen al geslepen en wijzen op de mogelijk negatieve zaken, maar dat zijn voornamelijk de stemmingsmakers. Ik zou zeggen: het voordeel van de twijfel. Weet dat er mogelijk bijwerkingen zijn en wacht de verbeteringen af. Niet geschoten is altijd mis.
Het milieu of het klimaat lijkt ons met deze crisis te hebben ingehaald. Mensen op hopen in grote flats, dieren op hopen in hokken etc. Het is logisch dat dat een keer fout gaat. We zullen dat moeten aanpassen. Ook onze leefstijl. Oude gewoonten herzien. Geen rauw vlees op de markten in het verre oosten. Letten op gezond voedsel en mijden van adipositas, diabetes en andere welvaartsziekten De artsen wijzen er wel op maar het lijkt niet te beklijven. We zullen onze mobiliteit moeten aanpassen. Niet meer vele vakanties over de wereld en niet meer in het weekend shoppen in een van de Europese hoofdsteden. Slecht voor het milieu ook als je geen vliegschaamte hebt.
Rene ten Bos schrijft het een en ander ook in zijn boekje "De Coronastorm". Hoe een virus ons verstand wegvaagde. Moeite waard om te lezen alhoewel hij soms wat zweverig wordt en daar ben ik niet zo van.
Voor een wandelaar is dit een toepasselijke wens voor het nieuwe jaar (en eigenlijk voor iedereen)